Dearest Inang

Note: I have written this letter for my grandmother who stand as my second mother during his interment. I think this is the very first emotional letter I have written for someone and I had difficulty reading it in front of everyone while tears continue to run down on my face.

*Written in Kapampangan dialect.

Dear Inang,

Siguro Inang nung kutnan ko ring tau ngeni keti nung ninu wari i Apung Marta, marakal karela ing magsabing i Apung Marta wapin ya itang ana kalagu pero maragul a babaing reng anak na analapanga katas. Iya itang maganakang matwa na ana karagul balakang na potang lalakad ya balamu bisa yang patalan. Siguro Inang, eh ila nga balu da na nung makananu ka kasagad manese at lugud kareng kekang pamilya.

Atatandanan ku pa Nang nung makananu mu kung sinese anyang malati ku. Nung makananung balamu tuko kung makadikit keka potang mamako ka, potang makipamyesta kata keng San Pablo at Calangain at pota rugung mangaparas kata San Fernando keta kari Apung Neni gang ika tang adwa. Atatandanan ku pa nung makananu teng lilinisan itang babo ning bale yu pero eka ta mayayari kasi potang miras ta na ketang tukador mu, ala kang aliwang sasalesen nung aliwa deng photo album yu't litratu. Eku akalingwan nung makananung paulit ulit mong pilipat lipat, pibabali-baligtad deng litratu anti mong eno man magugulo.

Potang mamipi ka potang kayi halos kapitna na ata ning sinable mu e malan ku naman. Atatandan mo Inang ng meko ya I mama ku kadwang beses minta abroad? Pwera kang tatay ku, kung nino mong lilingun kekami? Ninu itang gang mapula ne rugu mata, matyaga na kung kukutwan kasi anaku kagatal buntuk. Ninu itang mamye bakal kanaku potang lulub na ku keng iskwela. Ninu itang kasiping ku keng kwartu at ninung mumuna pang mimimwa kang tatay ku potang mangakamwanan at mangabarug kami?

Atatandanan ku pa itang panaung awsan mu ku't iutus pero mumuna pa itang pamangalkal ku keng kalderu yu bayu ku mamintu. Itang potang ana ka kamwa kaku kasi kararatang ku pa bat iskwela itang tipong makapalda ku pa eh sisindi ku ne ing TV mu at tatakas ku neman itang cassette a pedala na kekang Koyang Letu keka. Itang panaung ala keng pamayad keng iskwela pero ika handu mu la iliwas deng kakarampot mung pera. Kunwari sabyan mu ala pero potang mamako na kami, dalakit ka ketang bale mi saka mu kukutang "Oh bala kusang manandam ka?".

Eka pa man mamako Inang amimiss da na ka. Amimiss ku na kung makananu kang maglakad at kakarampa kabang dadalan me ing arinola mu papunta keng banyu. Amimiss ku nung makananu meng ipaniking ing metung mung gamat harap da ding bayu mung gamit a padala deng anak mu para ipagmarilya king harap na ning kamera. Amimiss ku nung makananu mu kung awsan potang magmeryenda tana, potang pipitnan tala deng pilang pirasung fita o makananung iluwal detang biskwit mung makalata. Potang pasali kang saging at mangupit ku kareng sukli. Amimiss daka potang mumunta at susumbong ku keka. Potang kakampiyan mu ku at pagtanggol mu ku karela. Potang kakatok ku sabe doorbell keta kekayu at kakamwanan daka uling manyusi ka pero ala kang sagot kanaku nung eh "Oh bakit?!"

Amismiss ku itang hagikhik pong gigit mu potang maglambing ku keka sabe kiss keng kekang tundun. Potang manyad kung pera keka tapos sabyan mu ala pero pakwa me itang wallet mu sabe dukut ketang sikreto nung nukarin ya makasalikut itang pekatuklip mung magdili dili mung pera.

Amimiss ku Inang ing sigam mu ampong kuku, ing hilut mu kanaku, ing makaba mung pangadi, ing kwentu mu kang darling mu at kang Tatang Abraham, ing kanta mung "Sa lumang simbahan", ing bahu mu, ing bahu mung maslam, ing bahu mung mabanglu, ing lupa mu, amimiss ku, amimiss da na ka Inang.

Ng milabas a aldo lagi dakang kukutnan nung kilala mu ku. Nung ninu ako? Tuwing kukutnan daka, lagi mung sasabyan "Di ko alam". Gang mangapakyak ku alang sawa kung paulit ulit paganaka keka na aku i Mhai Mhai, aku itang anak ng Mario poy Lita Banal. Aku itang anak a sinese mu ng malati ku pa, itang anak a likwan da ng pilan ya pang bulan ban lang magobra deng pengari na keng aliwang lugar. Pero ing sagut mu kanaku "Kawawa ka naman, wala kang nanay at tatay". Eku apigilan Nang tinulo ing luha ku kanitang dimdam ku ita. Pero ngeni ku mu arealize Inang na mali ka. Ali ku kawawa Inang kasi ng oras na alalu deng pengari ku atyu ka, ikang kayabe ku, inabe mu kung pamilya mu at tinuring mu kung bunso mo, Ng panahung ita ikang sinese kanaku , ikang ima ku. Ali ku kawawa Nang kasi meging adwa la deng indu ku.Ali ku pin menibat king atyan mu pero menibat ku keng pusu mo, gasgas man ing linya pero ita ing tutu.

Lagi dakang lolokwan potang kukutnan daka nung nukarin ya makalage itang last will and testament mu? Nung nukarin baul ya makabaun itang titulo na ning gabun at bale yu? Nung nukarin sikreto la makasalikut deng alahas a pamana mu. Mayli kamu sabe sabi kanakung "Muret ka oh nanung pamana ku?! Balamu siguro ala ne Nang? Balamu siguro kantita mu? Emu siguro balu na keng pamaglako mu, mas ing likwan mu. Ing lugud, pamanese at lingap a tiru mu kareng anak, pamilya at kekeng akayabe mu.

Balu ku Inang masaya na ka nukarin ka man. Malungkut kami kasi emunala akit magdalaga di Eunice, i Nina ampoy Jylang makulet o magbayintawu i Seanong o maglolo i Kulot. Ekuman akit mikasal oh emu man asese deng apu mu kanaku. Masakit man isipin Inang pero balu ku maligaya na ka, kayabe mu ne ing pangane mu, i Koyang Wilfredo at ing kekang forever.

Kalupa ning lagi kung sasabyan keka Inang tuwing magpaalam kami bayu magbyahe twing dumingung bengi. Anggang ala ng sagut ngeni.. I love you Inang. Kaluguran da ka.

Ing sese mu,

Mhai